Urartular, Van Gölünü taşımacılıkta etkin kullanmış

VAN (AA) CEMAL AŞAN Binlerce yıl önce Süphan Dağı'ndan püsküren lavların su akıntılarının önünü kesmesi sonucu oluşan Van Gölü'nün, Urartular döneminde taşımacılıkta etkin şekilde kullanıldığı tespit edildi.

Yapılan araştırmalarda eşsiz güzelliği, masmavi görüntüsü, sodalı suyu ve sahilleriyle bölgenin en önemli değerlerinden Van Gölü'nün, Urartulardan başlayarak yoğun şekilde kullanıldığı raporlandı.

Çavuştepe Kalesi'ndeki kazıların başkanlığını yürüten Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, AA muhabirine, Van'ı başkent olarak kullanan Urartuların kıyı bölgelerine birçok kale inşa etmesi ve kentteki kazılar sırasında üzerinde yelkenli gemi baskısının olduğu mührün bulunması dolayısıyla Van Gölü'ndeki deniz ulaşımını araştırmaya başladığını söyledi.

Araştırmalardan elde ettiği sonuçları 13 Ekim'de düzenlenen İdrisi Bitlisi Sempozyumu'nda bilimsel olarak açıkladığını belirten Çavuşoğlu, Urartuların Van Gölü çevresine birçok kale ve yerleşim yeri kurduğunu, bu bilgilerden "deniz taşımacılığı"nın Urartular için önemli bir faktör olduğunun ortaya çıktığını kaydetti.

"Asker ve erzak sevkiyatı göl üzerinden yapılmış"

Çavuşoğlu, Urartuların ilk yazıtı olarak bilinen Madırburç'un bazı bilim insanlarınca iskele olarak değerlendirildiğini anlattı.

Çavuşoğlu, şu bilgileri verdi:

"Urartular, MÖ 97. yüzyıllarda devleti başkent Tuşpa'dan yönetmiş. Van Kalesi, Urartuların göl kenarında taşımacılıkta kullandıkları sal, tekne, yelkenli gemilerin Van Gölü kenarındaki diğer Urartu kaleleri ve yerleşim yerlerine ulaşmada kullandıkları bir merkez. Göl kenarında 13 nehir var, bunların göle akan kısımlarında deltalar bulunuyor. Buralardaki tarıma elverişli alanlarda üretilen tahılların başkente ulaştırılması için göl taşımacılığını kullanmaları gerekiyor.

Urartular, dağlık ve engebeli coğrafyada ulaşım ağını kolaylaştırmak için büyük çaba göstermiş. Kalelere asker sevkiyatı ile ürünlerin toplanıp dağıtılmasında göl taşımacılığı kullanılmış. Van Gölü'nde ilk kez Urartuların kullandığı deniz taşımacılığı, 1970'li yıllara kadar etkili şekilde devam ediyor. Bunun avantajı, fazla miktarda yük ve insan taşınabiliyor."

Kış aylarında yollar kapandığı için kalelerle irtibatın göl üzerinden ulaşımla sağlandığını dile getiren Çavuşoğlu, "Urartuların Van Gölü'nü etkin olarak ilk kez deniz ulaşımında kullandığını söyleyebiliriz. Urartular, devletleşme döneminde o zamanın süper gücü olan Asurlardan etkileniyor. Asurlar, DicleFırat nehirleri üzerinde yelkenli tekne ve salları kullanıyor. Urartular da bundan yola çıkarak göl üzerinden ulaşım sağlıyor. Van Gölü'nde deniz ulaşımının Urartular döneminde başladığını söyleyebiliriz. Urartular, askeri sefer yapacakları zaman teçhizatlarını ve piyadeleri göl üzerinden taşıyorlar." ifadelerini kullandı.

Evliya Çelebi'nin, seyahatnamesinde Van Gölü'nde 110 yelkenli gemiden söz ettiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, bu gemilerle Ahlat ve Adilcevaz'da üretilen sebze ve meyvelerin tüccarlar tarafından gemilerle Van'a taşındığını sözlerine ekledi.